ارزيابي حساسيت مدل­هاي مختلف تخمين تبخير-تعرق مرجع ( ETo ) به سيگنال هاي تغيير اقليم در اقليم سرد نيمه خشك همدان

علي­ اکبر سبزي­پرور، فرزين تفضلي، حميد زارع ابيانه، حسين بانژاد، محمد غفوري، محمد موسوي بايگي، زهره مريانجي

1.به ترتيب دانشيار هواشناسي، دانشجوي سابق کارشناسي ارشد و استادياران گروه مهندسي آب دانشگاه بوعلي­سينا

2. استاديار پژوهشي مرکز حفاظت خاک و آبخيزداري کشور

3. استاديار گروه آبياري دانشگاه فردوسي مشهد

4. مربي پژوهشي مرکز هواشناسي همدان

چكيده

تحت تنوع اقليمي ايران سنجش حساسيت مدل هاي رايج تخمين تبخير-تعرق قبل از انتخاب و معرفي مناسبت ترين مدل امري ضروري بنظر ميرسد. در اين تحقيق، حساسيت مدل ­هاي مختلف تبخير- تعرق به متغيرهاي مختلف هواشناسي (به منظور کاربرد در برآورد پيامدهاي نوسانات تغيير اقليم و همچنين ارزيابي دامنه خطاهاي احتمالي در محاسبات تبخير-تعرق) تحت شرايط اقليمي سرد نيمه خشک همدان با استفاده از آمار 35 ساله هواشناسي (84-1350) بررسي شد. بدين منظور، مدل­هاي پنمن- مانتيث فائو56 ( PMF56 )، جنسن هيز ( 1,2 JH )، مک کينک (MK) ، هنسن (HN) ، هارگريوز-ساماني ( HS )، تورک مناطق مرطوب (TH) و تورک مناطق خشک (TA) بكار گرفته شدند . در اين راستا، حساسيت ( sensitivity ) نسبي مدل­هاي فوق به پارامترهاي مختلف هواشناسي بررسي و با يکديگر مقايسه شد. محدوده تغييرات پارامترهاي مذكور در راستاي برنامه هاي هيئت بين الدول تغيير اقليم (IPCC) معادل 10 و20 درصد در طول فصل رشد (ارديبهشت- آبان) انتخاب شد. نتايج حاكي از اين است كه تحت شرايط اقليمي همدان، اغلب مدل­هاي برآورد ETo بيشترين حساسيت را (تا 8/10 در صد با ازاي 10 در صذ تغيير در ورودي) به ترتيب به تغييرات كوتاه مدت و دراز مدت پارامترهاي تابش و دما نشان مي­دهند. نتايج نشان داد كه در بكارگيري داده­هاي تجربي يا شبيه­سازي شده تابش وضريب آلبيدو، بايد دقت كافي به عمل آيد . پيش بيني مي شود که در اقليم هاي سرد نيمه خشک، افزايش دماي هوا در طول دوره رشد، به طور متوسط موجب 5/8 در صد افزايش (بر اساس مدل (PMF56 نياز آبي گياه مرجع تا سال 1429 (2050 ميلادي) مي گردد.

واژه­هاي کليدي: اقليم سرد نيمه خشک، حساسيت مدل هاي تبخير-تعرق مرجع ، سيگنال هاي تغيير اقليم، همدان

تماس برای دریافت توضیحات بیشتر:RC@sinamet.ir